Ак кардагы кара көмүр

Ак кардагы кара көмүр

Бир жолу токсондон ашкан кичүү энем жер карап бирдемеге кайгыргансып отуруптур. Мен чекмелей баштаганда ал мындай деди:

- Мен бүгүн таң атпай ыйладым.

- Эмнеге?

- Жөндөн-жөн эле... Алжып калсам керек...

- Балким капа кылышкандыр? Же ооруган жериңди жашырып жатасыңбы?

- Мен боорум ооруп ыйладым.

- Кимге?

- Тармал чач, жылаңайлак кызга. Ал болгону сегиз жашта.

- Кимдин кызы?

- ... Үйдө от жакканга ширеңке жок болчу, анан кыштын аяздуу таңында энеси кызынын колуна калак карматты да, кошунаныкына от алып келгени жиберди. Ал үйдөн жалаң кат көйнөкчөн, жылаңайлак чуркап чыкты. Мына эми кайра чуркап келаткан, бирок ал так эшиктин алдынан тайгаланып кетти да, жыгылып калды. Болгон чоктун баары, күйүүчү кара көз жаштар ак карды тешип кеткенсип, калактан жерге чачылып кетти. Анан кыз, отурган бойдон, күйүттөн өксүп ыйлап жиберди. Жылаңач согончоктору музга жабышып калды. Ал кыз мен элем. Бүгүн таң заардан ойгонуп кетип, ошо кичине кызга боорум ооругандан ыйлап жибердим. Токтоно албай ыйладым. Эгер мүмкүн болсо, эң жылуу кийимдеримди, эң таттуу тамак-ашымды берет элем. Эгер мүмкүн болсо атаганат... Жок, мүмкүн эмес. Өкүрсөң, бакырсаң да мүмкүн эмес... Ошондуктан,эч нерсе кыла албагандан, айлам кетип ыйладым....

Атлес көйнөк

– Ой, даат! Пулумду уурдап кетишти! — Ой, наынсаптар, бу эмне кылганыңар! – Кыздын атасы жапайы үн менен бир бакырып алды дейсиз, базарды жарып кетти, аны баары карап калды. Бирок эч ким эч нерсе деген жок. Бул түртүшмө базарда кисаапырлар көп жүрөрүн баары билет. Базар улана берди . Бир гана кыз селейди да калды, анын баятан берки кооз кездемелерге сонуркаган бактылуу жүзүн муңайым чалды. Кантип буту бүгүлүп, чаң жерге отуруп калганын сезген жок. Атасындай бозала болгон кыз бүрүшүп отурган тейде бетин басып, ызадан чыдабай, эчкирип ыйлап жиберди. Мунун баары атлес көйнөктүн айынан болсо да, атасы кызына эч нерсе дебеди. Жөн гана өпкө-өпкөсүнө батпай ыйлаган кызынын чачынан сылап, өөдө тургузду:

Карт аял менен жаш аял.

Улгайган аял менен жаш аял маңдай-тескей чай ичип олтурушту.

Ооба, бири улгайган, экинчиси жаш. Булардын курагы да, тагдыр жолдору да, турмуштан алган энчилери да бири бирине окшобойт. Бир дасторкондо олтургандары менен ой-санаалары эки башка.

Жаш аял эртерээк ичип бүтүп, дасторконду жыйнаштыра коюп, караңгы кирип кете электе үйгө жетсем болот эле деп ичинде тынчы кетип олтурду. Күйөөсү да жумушунан келип калгандыр. Балдары мектептен эмгиче келишти. Кичүүсү ыйлап калбады бекен? Күйөөсү аны көтөрүп алып сыртта жол карап жүрөт го...

Тракторчу келиндер

Эшекчен Эргазы ай жарыгында карааны элес-булас көрүнгөн чатыр кепени оңой эле таап алды. Кепе ичи көөдөй караңгы экен. Оңбогон келиндер жин чырак да жагып коюшпаптыр. Эргазы айылдан шыр чыкканы менен кепенин оозуна келгенде анын кире бериш жабуусун ача албай апкааарый түштү. Бу катар жаткан он келиндин ичинде мунун өзү жактырганы бар. Кепе оозуна тосулган таардын жыртыгы талаанын жайдак шамалына ары-бери делпектеп турду. Жол бою өзүн эр сезген Эргазы ушул жаман таардын жыртыгын көтөрүүгө колу жетпей, колу жетсе, күчү жетпей бир топ коомайланды. Ичкериден келиндердин үзүл-кесил ыры, күлкүсү, шыбыры угулуп жатты. Азим кароолчу жакка көз таштады. Караңгыда чөп үстүнөн аны көрө албады, көрүнбөйт да эле. Көрсө эмне, ал бир муштумдан чыкпаган нашүт гөр да. Ушу байкушка ооз басырыкка бир нерсе көтөрө келбегенине өкүндү, эмне болсо да кароолчу да.

Аңгыча баятан тынч турган эшеги кыңшылап барып, анан айкырып жиберди. Кепе ичиндеги күрү-күү дымый түштү. Келиндер кимдир бирөө жарымдын келгенин туюшту. Баары демин ичине катып калган эле. Эргазынын эми айласы калбады, ал көзүн жумду да тосмону ача:

Жалгыз улак

Апам ыраматылык 15 баланы төрөгөн. Бир күнү экөөбүз кечинде сүйлөшүп жатып (мени менен аябай сырдашчу) анан айтат. 1958-жыл дейт. Атаң экөөбүз жаңы эле үйлөнгөнбүз. Атаң байкуштун үйү эмес, жата турган алачыгы да жок экен. Анан эптеп ар жерде баш калкалап жүрүп, көрбөгөн күнүбүз калбай акыры колхоздон жер алдык. Ошол жылдар өтө оор болду, жегенге нан жок, тамака кошконго жада калса туз жок. Кезерип ачкабыз. Анан жер алгандан кийин эптеп баш калкалаар жай тургузалы деп, атан экөөбүз топурак казып келип, самандан кошуп ылай жаткырдык. Экөөбүзгө караан болоор эч ким жок, атаң сокмо урат, мен ылай ташыйм.

Өрүк эне, автору Топчугүл Шайдуллаева

Бак ичи таң атпай түтүнгө  толуп чыкты. Бирок   кар каткан бойдон үлбүрөгөн  өрүк гүлдөрүн ныгыра басып,  ач кене сымал жабышып тура берди. Түтүндөн улам кар музга айланып калгандай  оорлошуп, ого бетер өрүктөрдүн бутагын жерге ийип салды. Эми өрүктөрдүн шагы жерге эңилип, сынайын деп калды. Аял саамга токтоп, өрүкзарды бир сыйра карап алды да, турган ордунда башы тегеренип, көзү караңгылап,  “күп” деп жерге кулады.  Колундагы табагы кыйла жерге ыргып кетти...(толук окуу үчүн теманы басыңыз)

Бир ооз сөз

ДАРЫГЕРДИН ЖАҢЫЛЫШТЫГЫ

Бир жолу Улукман Аким (Али Абу ибн Сина) көчөдөн өтүп баратып, алдыда бараткан кыздын тез-тез кан түкүрүп баратканын байкап калат да, ага кызыгып артынан түшөт. Кыз кыпкызыл түкүрүнүп бара берет. Анан бир дарбазадан үйүнө кирип кетет. Артынан табып да кирет. Үйдөн кыздын атасы чыгып, атактуу дарыгерди таанып, ызат-урмат менен үйүнө киргизет. Сөз ортологондо Улукман Аким тигил үй ээсине анын кызы оору экенин, кан түкүрүнүп калганын, мындай тез-тез кан түкүрүнгөн адамды сакайтууга ылаажы жоктугун айтат. Бул кепти ары жакта аңдып турган кыз да угуп калат. Угары менен ал калтырап, титиреп, жагылат жана ошол бойдон оңоло албай бу дүйнө менен кош айтышат...

Коркконго кош көрүнөт

Икая.
Илгери, илгери, бир жер кезген дербиш шаардын дарбазасынан чыгып келе жатып "Кара тумоого" жолугуп калат экен. Андан кайсы жерге бараарын сурайт. "Кара тумоо" азыр Багдад шаарына барып 5 миң кишинин өмүрүн алып кетем дейт. Арадан айлар өтүп экөө кайрадан кезигип калышат. Дербиш ага карап, - Сен мени алдаган турбайсыңбы, өткөндө беш миң кишинин өмүрүн алып кетем дегенсиң, а бирок сен 50 миң кишинин өмүрүн алыпсың?. Анда "Кара тумоо" минтип жооп айткан экен, -"Мен чыныда 5 миң кишинин гана өмүрүн алдым, а калгандары жөн гана коркконунан ажалга моюн сунушту"
"Коркконго кош көрүнөт" Кыргыз эл макалы.

Сага баратам..

Сага баратам...
Жумушумда иштеп отуруп, эч нерсеге көңүлүм тартпай жатканын сездим. Эмне кылсам, көптөн бери сени менен жолуга элекмин (беш жылдан бери экөөбүз бир үй-бүлө болуп, бир түндүктүн астында жашасам да, көптөн бери жайдары, жай отуруп сүйлөшпөгөнүбүздөн улам, мага ушундай туюлду).
Ооба, ойлосом, менин сага айтаар сөзүм өтө көп экен. Ишимди таштап салып, дароо жумуш телефонуңа чалдым да, жолугушуууну сунуштадым. Сага да ушул нерсе керек болуп турган белем, дароо макулдугуңду берип, жолукчу жерден күтөөрүңдү айттың. Эшиктеги кар сапырган бурганакты чым этип да тоготуп койбой, ууртум күлкүгө толуп, алып учуп бараттым сага. Жүрөгүм сүйүнүп, ичим ысып, сага туш кылган бактыма, тагдырыма ыраазы болом.

Кол

Бул окуяны окуп алып ыйладым...

Орто кылымда Ньюрнберг шаарына жакын жерде он сегиз балалуу зергер жашаптыр. Он сегиз баласын багуу үчүн күнүнө 18сааттан иштеп, тапканы өп-чап жетет. Эс тартып калган эки уулу Альберт менен Альбрехт Нюрнберг академиясынан билим алсак дешет. Бирок аларды окутууга атасынын чама-чаркы жетпейт.

Эки бала өздөрүнчө мелдешип, мелдешти утканы Академияга бармай болот. Ал эми утулганы анын окуусу үчүн шахтыда иштеп, каржысын төлөгөнгө макулдашышат. Мелдешти багы жанып Альбрехт утат. Академияга окууга кетет. Альберт шахтыда төрт жыл бою иштеп бир тууганынын окуусун төлөйт.